Girtler Sebastian (1767–1833), profesor Uniw. Krak. Ur. 18 I w Krakowie, syn Jana i Barbary z Mączyńskich, był potomkiem zamożnej mieszczańskiej rodziny krakowskiej. Kształcił się w Krakowie w Szkole Gł. Kor. W l. 1783–6 był kandydatem stanu akademickiego. Początkowo uczył w Winnicy i Sandomierzu (1786–9) oraz w Krakowie (1789–91). W r. 1791 otrzymał stopień doktora nauk wyzwolonych i filozofii. Upatrzony na nauczyciela weterynarii w Krakowie, zaczął tutaj w t. r. studiować medycynę, którą ukończył w r. 1794. Równocześnie porządkował archiwum kancelarii Szkoły Gł. wedle przepisów wydanych przez Kołłątaja. Rezultatem tych zajęć, które pełnił do maja 1794 r. była praca G-a (w rękopisie), pt. Krótki rys funduszów Akademii Krakowskiej i ich administracji. Mianowany w maju 1794 r. sztabschirurgiem przy głównym lazarecie, już w lipcu wyjechał na własny koszt do Wiednia, chcąc się specjalizować w weterynarii w związku z podniesieniem gospodarki wiejskiej. Tam uzyskał w r. 1795 doktorat medycyny. Po pobycie w Pradze, Lipsku, Erfurcie i Berlinie wrócił w r. 1796 do Krakowa.
Jako najlepiej obeznany ze stanem majątkowym Szkoły Gł. został powołany do pracy w archiwum dla przekazania go władzom austriackim i wykazania im majątku uniwersyteckiego. Był wówczas fizykiem obwodu krakowskiego i przez pewien czas sekretarzem Szkoły Gł. i Kolegium Fizycznego. W r. 1798 został profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Lekarskim i do r. 1804 wykładał chirurgię teoretyczną. W l. 1798–1802 był generalnym prokuratorem Uniwersytetu. Usunięty w końcu przez rząd od zajęć uniwersyteckich, podjął je dopiero po uwolnieniu Krakowa w r. 1809. Za sprawą Kołłątaja został wówczas prokuratorem Szkoły Gł., a w r. 1810 otrzymał katedrę medycyny sądowej i policji lekarskiej. Stał się prawą ręką Kołłątaja, który podejmując reorganizację Szkoły Gł., oparł się na bliskich sobie ludziach z okresu jej reformy. G-a jako najlepiej zorientowanego w sprawach majątkowych Uniwersytetu przeznaczył Kołłątaj do załatwiania z Izbą Edukacyjną zawikłanych i trudnych spraw funduszowych Szkoły Gł. On też był podporą Kołłątaja w jego walce z Izbą Edukacyjną i z rektorem Szkoły Gł., ks. S. Sierakowskim, o zachowanie Uniwersytetowi Krak. dawnego znaczenia oraz był jednym z głównych doradców Kołłątaja przy opracowywaniu przez niego wielkiego planu edukacyjnego dla Ks. Warsz. Takie stanowisko G-a zaważyło wkrótce na jego losach. Przez intrygi Sierakowskiego i niechęć do Kołłątaja prezesa Izby Edukacyjnej, St. Potockiego, G. został w r. 1811 usunięty ze stanowiska profesora i prokuratora. Dopiero w r. 1815 mianowano go zastępcą profesora weterynarii. Równocześnie nauczał medycyny sądowej, policji lekarskiej i historii nauk lekarskich. 10 II 1816 r. został mianowany profesorem rzeczywistym tych przedmiotów, które z niewielkimi zmianami wykładał do r. 1826. W r. 1818 i 1822 był wybierany dziekanem Wydziału Lekarskiego, w r. 1820 pełnił zastępczo, po usunięciu W. Litwińskiego, funkcję rektora, którym G. został jednomyślnie wybrany w r. 1826 i pozostał na tym urzędzie do r. 1831. Wtedy wycofał się z zajęć uniwersyteckich. W t. r. został dożywotnim senatorem Rzplitej Krakowskiej, ale w r. 1833 pozbawiono go tej godności.
G. był czynnym członkiem Tow. Nauk. Krak. od r. 1826 był jego prezesem, przed tym pełnił zastępczo tę funkcję. Sprawując swe urzędy z wielką sumiennością w okresie szczególnie ciężkim z powodów politycznych, musiał pokonywać często duże trudności. Zmarł w Krzeszowicach 15 VIII 1833 r.
G. tłumaczył dzieła niemieckie z zakresu medycyny sądowej. Pozostawił Rozprawę, o potrzebie i użyteczności nauk weterynarii oraz o jej postępie na równi z postępem medycyny, z zastosowaniem do kraju naszego, tudzież o związku jej z gospodarstwem i policją kraju i wpływie jej na ekonomię i policję („Roczniki Tow. Nauk. Krak.” 1818 III 116–155). Podkreślał konieczność rozpowszechnienia wiedzy weterynaryjnej w celu gospodarczego podniesienia kraju i dochodowości gospodarstw rolnych, uzasadniał konieczność dozoru nad ubojem i sprzedażą mięsa ze względów sanitarnych i ekonomicznych, żądał stworzenia przy katedrze weterynarii placówki doświadczalnej. Pozostawił także Rozprawę o postępie nauk lekarskich i o wpływie teorii na praktykę leczenia („Roczniki Tow. Nauk. Krak.” 1822 VIII 23–90). Opracował szczegółowe wykłady medycyny sądowej, liczące 300 arkuszy, z których korzystał również jego następca na katedrze medycyny sądowej, J. Sawiczewski. Rękopis spłonął w czasie pożaru Krakowa w r. 1850. Przełożył również z j. niemieckiego J. Conbrucha „Naukę anatomii” (Kr. 1811) i J. P. Brinckmanna „Wykaz prawideł, podług których przy sądowych obdukcjach medycy i chirurgowie dokładne tak zwane visa reperta spisywać i sporządzać mogą” (Kr. 1811).
Portret litogr. G-a w zbiorach Zakładu Historii Med. Uniw. Krak.; Portret (fotogr.) w pracy K. Mrozowskiej (ob. niżej); Estreicher; W. Enc. Ilustr.; Enc. Org.; Kośmiński, Słownik lekarzów; Kusiak M., Sto pięćdziesiąt lat istnienia krak. Katedry Medycyny Sądowej, „Arch. Hist. Med.” 1957 XX nr 1/2 s. 127–46; tenże, Poczet grona nauczycielskiego Wydziału Lekarskiego UJ, P. 1934; Mrozowska K., Walka o nauczycieli świeckich w dobie KEN, Wr. 1956; Szumowski Wł., Krakowska Szkoła Lekarska po reformach Kołłątaja, Kr. 1929, Bibl. Krak. t. 67; Tokarz W., Ostatnie lata H. Kołłątaja, Kr. 1905; Wachholz L., Wiedeńczycy, „Pol. Gaz. Lek.” 1932 nr 24/25; Zembrzuski L., Krakowscy pionierzy medycyny sądowej, Arch. Med. Sąd. Krym, W. 1955 VII s. 124–133. – Akty powstania Kościuszki; Korespondencja Metternicha, Wyd. W. Bobkowska, Kr. 1935; Korespondencja J. Śniadeckiego, Wyd. L. Kamykowski, M. Chamcówna, St. Tync, Kr., Wr. 1932–54 I–II; Skobel F., Żywot S. G-a, „Rocz. Tow. Nauk. Krak.” 1869 t. 40 s. 297–343; – B. Jag.: rkp. 3027 (Kojsiewicz F., Krótki rys żywota S. G-a); B. PAN w Kr.: rkp. 163 listy G-a oraz wiadomości o nim w puściźnie rękopiśmiennej H. Kołłątaja); – Informacje do biografii G-a pochodzące od prof. Wł. Szumowskiego.
Helena Wereszycka